Herfstkruiden
Wat groeit er nog in de tuin?
Tot laat in de herfst zijn er in de tuin nog wat blaadjes te oogsten van bijvoorbeeld bonenkruid, dragon, goudsbloem, oost-indische kers, oregano, munt, tijm, salie en brandnetel. De Japanse gember, myoga, blijft in de tuin want kan tot -16° verdragen.
Kruiden in potten geef je in deze tijd verse aarde om de winter door te komen en vast voor de nieuwe lente. Twee belangrijke kruiden staan, nu het kouder wordt, in potten in mijn kas: gember en kurkuma. Gember is behalve een geliefd en veelgebruikt keukenkruid ook een kruid dat gebruikt wordt bij o.a. verkoudheid, voor het bevorderen van de spijsvertering, het voorkomen van darmproblemen en bij misselijkheid. Kurkuma is, met zijn herfstachtige kleur, niet alleen heerlijk in allerlei gerechten, maar is ook een krachtige ontstekingsremmer, beschermt de lever, bevordert de spijsvertering en is antitumoraal.
Wat kunnen we nog in de herfst oogsten?
Van enkele kruiden is al in de late zomer het zaad gerijpt. In de herfst oogsten we het overgebleven zaad van misschien nog dille, lavas, peterselie en venkel. De herfsttijd is ook notentijd. Als je geluk hebt weet je een hazelnoot, tamme kastanje of walnootboom te vinden. Ze zijn een bron van energie vanwege omega 3-vetzuren, vitamines en mineralen.
Wat doen we verder in herfst en winter?
Van september tot begin december kun je knoflookteentjes planten, en begin herfst kun je peterselie zaaien om er ook in de winter van te kunnen oogsten. In de winter maken we nieuwe plannen en zorgen dat gevoelige planten en heesters zijn afgedekt tegen onverwachte vorst of regen/hagel/sneeuwbuien. We gaan evalueren en vast de gewenste zaden voor het volgende seizoen bestellen. Ook kunnen we onze kennissen vragen om de stek of scheur van een bepaalde plant voor je tuin.
Hier volgt de beschrijving van drie wortels die voor medicinale doeleinden worden gebruikt.
Heemst (Althaea officinalis) (Eng. Marshmellow):
Met zijn zachtroze bloemen een sieraad in de zomertuin. De wortels worden gedroogd en gebruikt bij bronchitis, laryngitis (ontsteking van het strottenhoofd), kriebelhoest en buikgriep. Doordat de wortel veel slijmstoffen bevat, werkt deze verkoelend en verzachtend op de slijmvliezen van de luchtwegen en het spijsverteringsstelsel. Je kunt wat stukjes wortel enkele uren in water laten staan (macereren); daarna kun je het drinken bij verteringsproblemen of ermee gorgelen bij keelpijn. Om warrig haar dat zich moeilijk laat kammen weer kambaar te maken, voeg je wat heemstwater toe aan een conditioner.k in het wild.
Paardenbloem (Taraxacum officinale Weber) (Eng. Dandelion):
Kleine goudgele zonnetjes in het vroege voorjaar. Van de wortels wordt een tinctuur of een afkooksel gemaakt. Dit wordt gebruikt bij gebrek aan eetlust (anorexia), lever- en galstoornissen, oedemen, reumatische aandoeningen, een te hoog cholesterolgehalte en huidaandoeningen. Niet gebruiken bij acute ontsteking van de galwegen of bij darmobstructie. Sommige mensen zijn allergisch voor de plantenfamilie waartoe de paardenbloem hoort (Asteraceae). De jonge blaadjes in het voorjaar kun je in een salade doen – licht bitter, verfrissend.
Wilde cichorei (Cichorium intybus L. var. intybus) (Eng. Chicory):
Met zijn zachtblauwe bloemen een sieraad langs wegen. Van de wortels wordt een tinctuur gemaakt. Deze wordt toegepast bij onvoldoende galafscheiding, anorexia, spijsverteringsproblemen, bij obstipatie met name bij kinderen. Van de geroosterde wortels werd vroeger koffie gemaakt; de jonge bladeren zijn als spinazie te eten.
Wat doen we in een winterthee?
In een kruidenthee gebruiken we nu graag kruiden die rijk zijn aan etherische olie, zoals het zaad van venkel of anijs. Andere aromatische kruiden in een kruidenmengsel zijn het zaad of gedroogde blad of kruid van dille, eucalyptus, fenegriek, hysop, kaneel, kardemom, kruidnagel, laurier, lavendel, mosterdzaad, nootmuskaat, oregano, rozemarijn, salie, tijm en de wortel van zoethout. Door wat te experimenteren met combinaties komt je tot de ‘juiste’ smaak en geur. Neem een kruid met een wat neutrale geur en smaak en gebruik dat bijvoorbeeld als basis voor een nieuwe combinatie. Succes!
Herfstkruiden